Chadzinikolau Nikos
Chadzinikolau Nikos
Nikos Chadzinikolau
Nikos Chadzinikolau (ur. 1 października 1935 w Trifilli w Grecji, zm. 6 listopada 2009 w Poznaniu – polski pisarz greckiego pochodzenia. Poeta, prozaik, autor tekstów piosenek, tłumacz literatury nowogreckiej i klasycznej na język polski oraz polskiej na język grecki. Prezes Związku LIteratów Polskich Oddział w Poznaniu.
Przedruk z Wikipedii: http://pl.wikipedia.org/wiki/Nikos_Chadzinikolau
Biografia
Jego rodowód wywodzi się z Delf. Do Polski przybył w 1950 przyjechał mając lat 15. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. W 1958 debiutował na łamach „Tygodnika Zachodniego” (Poznań). W 1970 otrzymał nagrodę miasta Poznania. Honorowy obywatel miasta Poznania.
Obywatel polski i grecki. Przetłumaczył utwory 538 autorów greckich na język polski i 130 autorów polskich na język grecki. Opublikował ponad 100 książek, w tym przeszło 35 tomów poezji (m.in. Barwy czasu, Exodus, Słoneczny żal, Bez maski, W magii światła, Galop światła (2000), Aforyzmy i Haiku (2 wyd.), dwie powieści, Literaturę nowogrecką 1453-1983 (PWN 1986, praca naukowa, pierwsza historia literatury greckiej w dziejach Polski), Mity greckie (3 wyd.).
Inicjator i redaktor Białej i Kolorowej Serii Poetyckiej Poeticon (225 tomów poezji polskiej i obcej), inicjator i organizator trzydziestu Międzynarodowych Listopadów Poetyckich, inicjator i współorganizator Międzynarodowych Festiwali Poetyckich w Grecji (Chalkida-Eubea, Delfy, Ateny), opiekun młodych poetów.
Honorowy obywatel miasta Chalkida (Grecja 2002), Poznania, Leszna, Gniezna, Piły, Konina. Laureat nagrody Ministra Kultury, im. J. Kasprowicza, im. Wł.Reymonta, im. Bohaterów Warszawy, Ministra Oświaty, Funduszu Literatury, otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2002), Zasłużony dla Kultury Polskiej, Złoty Medal Aleksandra Wielkiego, Złotą Lirę Orfeusza, Laur Akropolu. W 1997 roku przez International Biographical Center of Cambridge został Międzynarodowym Człowiekiem Roku. W 2000 otrzymał Order Uśmiechu (UNICEF). W lutym 2002 uhonorowany jako pierwszy pisarz polski Złotym Medalem Amerykańskiego Instytutu Kultury Polskiej w Miami (USA) za promowanie kultury polskiej w Grecji i greckiej w Polsce.
Założył Towarzystwo Przyjaźni Grecko-Polskiej i Polsko-Greckiej, promował wokalistów Paulosa Raptisa i Eleni,a także pisał dla nich teksty (m.in.: Akropolis adieu), był konsultantem opery M.Theodorakisa Elektra oraz musicali Zorba. Promował polskie zespoły folklorystyczne w Grecji. Z wielkim powodzeniem wydał w Grecji Baśnie polskie oraz wybory poezji noblistów - W. Szymborskiej i Cz. Miłosza. Na język polski przełożył m.in. światowy bestseller Nikosa Kazantzakisa Grek Zorba (9 wyd.), Bajki Ezopa (2 wyd.), Aforyzmy Greków (4 wyd.), Erotyki Safony (4 wyd.), dramaty Sofoklesa - Antygonę (5 wyd.), Elektrę i Króla Edypa (3 wyd.).
Szczytowym osiągnięciem jego wieloletniej pracy translatorskiej jest pierwszy w dziejach Polski przekład z języka starogreckiego Iliady (2 wyd) i Odysei Homera. Zachował w nich sens oryginału i precyzję myślowo-językową, trafnie oddał epitety, określenia i słowa złożone tak charakterystyczne dla Homera i języka greckiego, rytmiczność, melodyjność, metrum wiersza białego (typowy dla całej literatury starogreckiej) oraz heksametr, który waha się od 12 do 17 sylab. Uczciwie, rzetelnie i trafnie oddał językiem współczesnym i poetyckim złożoność myśli i uczuć pierwowzoru.
Wraz z pojawieniem się Nikosa Chadzinikolau nastała nowa era dla literatury starogreckiej i nowogreckiej w Polsce. Ten godny i najbardziej predestynowany Greko-Polak był genialnym translatorem i mistrzem w magii słowa i języka. Niestety zmarł zmagając się z ciężką chorobą 6 listopada 2009 roku w Poznaniu. „Szczęśliwe kraje, Polska i Grecja, że mają takiego ambasadora” (Melina Merkuri - Minister Kultury i Sztuki Grecji). „Nie przypominam, by kiedykolwiek poeta grecki na obczyźnie osiągnął takie szczyty maestrii poetyckiej co Nikos Chadzinikolau.
To twórca finezyjnych obrazów, bogatej metaforyki, harmonii myślowidzenia. Wizjoner! (Odisseas Elitis, Nobel 1979). „Tak jak my daliśmy Anglii Conrada, jak Anglia dała Grecji Byrona, tak Grecja dała Polsce Nikosa Chadzinikolau” (Leszek Żuliński). „Przekłady N.Chadzinikolau są kongenialne - to prawdziwa uczta duchowa i intelektualna” (prof. Oktawiusz Jurewicz). „Od Nikosa Chadzinikolau rozpoczęła się Wiosna Grecka w Polsce” (prof.Aleksander Krawczuk)
Twórczość
Opublikował ponad 100 książek. Przetłumaczył utwory ponad 500 autorów greckich na język polski oraz dzieła 130 polskich autorów na język grecki[3].
Tomiki poezji
Barwy czasu Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1961, s. 80.
Otwarcie światła Wyd. Poznańskie, Poznań 1964, s.88.
Wyzwolenie oczu Wyd. Pozn., Poznań 1967, s.92.
Godzina znaczeń Wyd. Pozn., Poznań 1969, s.92.
Bezsenność Wyd. Pozn. 1970, s.124.
Próba nocy Wyd. Pozn., Poznań 1971, s.108.
U słonych źródeł Wyd. P-ń. 1972, s.200.
Dobrze, Syzyfie Wyd. Pozn., Poznań 1974, s.152.
Exodus Wyd. Pozn., Poznań 1976, s.140.
Moje krainy Wyd. Pozn., Poznań 1978, s.296.
Rodowód Wyd. Pozn., Poznań 1979.
Amulet Wyd. Pozn., Poznań 1980, s.128.
Po sztormie Wyd. Morskie, Gdańsk 1981, s.100.
O diskobolos ap tin polonia/Dyskobol z polski Wyd. Difros, Ateny 1981, s.56.
Klepsydra Wyd. Pozn., Poznań 1982, s.112.
O Ikaros ap tin Polonia/Ikar z Polski Difros, Ateny 1984, s.68.
Słoneczny żal Wyd. Pozn., Poznań 1985, s.96.
Bez maski Wyd. Pozn., Poznań 1986, s.440.
Feniks Wyd. Pozn., Poznań 1988, s.116.
Vracaju se izgranici/Wracają wygnańcy Osvit, Karlovac 1990.
Erotyki Biała Seria Poetycka, Poznań 1990, s.36.
Właściwa miara BSP, Poznań 1991, s.36.
Tylko miłość BSP, Poznań 1993, s.44.
Pieśni Orfeusza BSP, Poznań 1994, s.48.
To co kochamy jest poezją Biała i Kolorowa Seria Poetycka, Poznań 1995, s 112.
Aforyzmy i Haiku, BiKSP, Poznań 1997, s.44. II wyd.poszerzone, Poeticon 2001, s.60.
Liryki miłosne Wyd. G&P, Poznań 1997, s.104.
W magii światła Wyd.G&P, Poznań 1998, s.92.
Najpiękniejsze wiersze miłosne Wyd. Ston2, Kielce 1998, s.72.
Galop światła Wyd. Poeticon, Poznań 2000, s.72.
Laur Wielkopolski (wspólnie z synem), Poeticon, Poznań 2001, s.192.
Poezje-Piimata (w trzech językach: grecki, czeski, polski), Wyd. Amazonia, Ostrawa 2003, s.197.
Laur Olimpijski (wspólnie z synem), Wyd. Poeticon, Poznań 2004, s.155.
Modlitwa do ptaków Wyd. Poeticon, Poznań 2005, s.112.
Powieści[edytuj]
Greczynki Wyd. Morskie, Gdańsk 1978, s.92.
Niebieskooka Greczynka Wyd. Iskry, Warszawa 1987, s.136.
Inne
(przekłady, bajki i mity autorskie, sztuki teatralne, eseistyka)
Grek Zorba - Nikos Kazantzakis (przekład,wstęp)Wyd. KiW, Warszawa 1971, s.330; wyd.II,1973; wyd.III,1975; wyd.IV,1979; wyd.V,1986; wyd.VI, GMP, Poznań 1995; wyd.VII, Muza, Warszawa 1996; wyd.VIII poprawione, Muza 2009, s.383
De profundis - Stratis Mirivilis (przekład,wstęp), Wyd. MON, Warszawa 1964, s.260.
Nowe przestrzenie Ikara – Antologia poezji greckiej XX wieku (przekład,wstęp), Wyd. Pozn., Poznań 1972, s. 300; wyd.II(poszerzone),1980, s.362; wyd.III (poszerzone), 1985, s.380
Mała antologia poezji polskiej, w: Rita Bumi i Nikos Papas, Nea Pangosmia Piitiki Antologia, t.V, Athina 1976, s.2329-2353.
Latarnie Posejdona – Antologia greckiej poezji morskiej (przekład, wstęp), Wyd. Morskie, Gdańsk 1978, s.352.
N.Chadzinikolau, Politismos kie filozofia/Kultura i filozofia Difros, Ateny 1980, s.176.
Poławiacze gąbek – Antologia greckiej noweli morskiej (przekład, wstęp), Wyd. Morskie, Gdańsk 1982, s.254.
N.Chadzinikolau, Literatura nowogrecka 1453-1983 PWN Poznań-Warszawa 1986, s.336.
Antoniu Takis, Trzy natury (wybór poezji), Wyd. Glob, Szczecin 1986, s.100.
Aforyzmy Greków (przekład i posłowie), Wyd. Pozn., Poznań 1989, s.132; wyd.II, Abbos, Poznań 1991, s.144; wyd.III, Miniatura, Kraków 1992, s.80; wyd.IV Ad Okulos, Warszawa 1998, s.80; wyd.V, Videograf, Katowice 2004, s.208; wyd.VI, Zysk i s-ka, Poznań 2009, s.332
Mała antologia polskiej poezji, w: Nikos Anogis, Polonia, Wyd. Mavridis, Athina 1989, s.36-51 (cała książka o literaturze polskiej powstała z inspiracji i przy pomocy N.Ch.)
Antoniu Takis, Epigramaty, BSP Poznań 1990, s.28.
Koniarelli-Siaki Eleni, Twarz Wiosny (poezje), BSP, Poznań 1990, s.28.
Matheu Ewangelia, Ofiara w czasie (poezje), BSP, Poznań 1990, s.44.
Tsutakos Panajotis, Jak ten ptak (poezje), BSP, Poznań 1990, s.28.
Teofilu Fedon, Nocna symfonia (poezje), BSP, Poznań 1991, s.40.
Tsalikis Giorgos, Podróż w czasie (opowiadania), BSP, Poznań 1991, s.40.
Tselenti Alki, Nostalgia ziemi (poezje), BSP, Poznań 1991, s.44.
Sofokles, Antygona (przekład,wstęp), Wyd.Rebis, Poznań 1991, s.56; wyd.II,Kanon,Warszawa 1994,s.120; wyd.III, G&P,Poznań 1997,s.60; Wyd.IV,1998, s.78; Wyd.V, 1999; Wyd.VI, 2003; wyd.VII, Zysk i s-ka, Poznań 2009
N.Chadzinikolau, Mity greckie Wyd. Rebis, Poznań 1991, s.163; Wyd.II G&P,Poznań 1998,s.160; Wyd.III,Siedmioróg, Wrocław 2003, s.238
N.Chadzinikolau, Polonika paramithia/Baśnie polskie Wyd. Smirniotakis, Ateny 1992, s.86.
Arrnokuru –Kerestetzi Ivoni, Krążenie światła (poezje), BSP, Poznań 1992, s.40.
Teofilu Fedon, Liturgia pamięci i morza (poezje), BSP, Poznań 1992, s.38.
Antoniu Takis, Dopóki istnieję (poezje), BSP, Poznań 1993, s.36.
Moje okno różą ozdobił Bóg – Antologia poezji greckiej, Wyd. Ibis, Warszawa 1994, s.168.
Smakowski Andrzej, I evdomada ton pulion/Tydzień ptaków, przekład na język grecki Wyd. Smirniotakis, Ateny 1994, s.20.
Garifalaki-Nikolau Lina, Nie tylko żal (poezje), BSP, Poznań 1995, s.48.
Sofokles, Elektra (libretto do opery Mikisa Theodorakisa), ars nowa, Poznań 1995, s.68.
Ritsos Yannis, Sonata księżycowa, w: Najsłynniejsze poematy XX wieku, Wyd. Sponsor, Kraków 1996, s. 175-191.
Lagakou Nelli, Owiana światłem (poezje), BiKSP, Poznań 1997, s.48.
Stamati Maria, Pieśni nocy (poezje), BiKSP, Poznań 1997.
Szymborska Wisława, Telos kie Archi/Koniec i początek Ateny 1997, s.64.
Kutsochera Leta, Wieczny czas (poezje), BiKSP, Poznań 1998, s.52.
Miłość Greków – Antologia greckiej poezji miłosnej (przekład i wstęp), Wyd. Ad Okulos, Warszawa 1998, s.144.
Pylorof-Sotiroudi Sonia, Wieczorne (poezje), BiKSP, Poznań 1998, s.48.
Safona, Erotyki Wyd G&P, Poznań 1998, s.92; wyd II całościowe Zysk i s-ka, Poznań 2009
Sofokles, Elektra (przekład i wstęp) Wyd. G&P, Poznań 1998, s.80.; wyd II Zysk i s-ka, Poznań 2009
Sofokles, Król Edyp (przekład i wstęp) Wyd.G&P, Poznan 1998, s.76; Wyd. II 2001; Wyd. III 2003; Wyd.IV Zysk i s-ka, Poznań 2009
Mistrioti Maria, Sternik wiatr (poezje), BiKSP, Poznań 1999, s.38.
Kakava-Garidi Niki, Przed bramami (poezje), BiKSP, Poznań 1999, s.56.
Fotiadou Giota, Na granicach nocy (poezje), Poeticon, Poznań 2000, s.52.
Miłosz Czesław, I Piisii/Poezje, Ateny 2000, s.72.
Homer, Iliada, Wyd. G&P, Poznań 2000, s.501; Wyd. II, Videograf, Katowice 2004
N.Chadzinikolau, Dziewczyny z Delf (dramat), Poeticon 2001, s.60.
N.Chadzinikolau, Meduza (sztuka dla dzieci), Poeticon, Poznań 2002, s.42.
N.Chadzinikolau, Rewolucja grecka 1821 i filhellenizm w literaturze oraz opinii społecznej Europy, Wyd. Poeticon 2004, s.141.
N.Chadzinikolau, Hellenizm w poezji Leopolda Staffa Poeticon, Poznań 2004, s.61
Pittaras Dionisis, Poezje (przekład wspólnie z synem), Poeticon, Poznań 2003, s.76
150 bajek Ezopa Poeticon, Poznań 2003, s.88.
Myśli antyczne (brak nazwiska tłumacza) Wyd. Videograf, Katowice 2003, s.15-109.
N.Chadzinikolau, Odisseas Elitis poeta światła i morza (monografia), Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2004, s.252.
N.Chadzinikolau, Bajki greckie Wyd. Sens, Poznań 2005, s.150.
Nikos i Ares Chadzinikolau, Ilustrowana Księga Mitów Greckich, Videograf II, Chorzów 2006, s.287.
Przypisy
↑ KS: Nikos Chadzinikolau nie żyje. polskatimes.pl, 2009-11-06. [dostęp 2009-11-06].
↑ PAP, PG: Zmarł poeta Nikos Chadzinikolau. onet.pl, 2009-11-06. [dostęp 2009-11-06].
↑ wyborcza.pl - Poznań. Zmarł poeta Nikos Chadzinikolau (Dostęp: 2009-11-06)
Przedruk z Gazety Wyborczej:
http://wyborcza.pl/nekrologi/1,101499,7229101,Poznan__Zmarl_poeta_Nikos_Chadzinikolau.html
Poznań. Zmarł poeta Nikos Chadzinikolau
PAP 06.11.2009 , aktualizacja: 06.11.2009 13:05
Poeta, tłumacz, historyk literatury Nikos Chadzinikolau zmarł w piątek nad ranem w jednym z poznańskich szpitali. O śmierci poety poinformował PAP syn zmarłego Ares Chadzinikolau.
Nikos Chadzinikolau urodził się w 1935 roku Grecji. Miał piętnaście lat, gdy w 1950 r. wraz z rodzicami przyjechał do Polski. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Z tą uczelnią związał się jako pracownik naukowy; był doktorem nauk humanistycznych. Miał obywatelstwo Polski i Grecji.
Przetłumaczył utwory 538 autorów greckich na język polski i 130 autorów polskich na język grecki. Opublikował ponad 100 książek, w tym przeszło 35 tomów poezji m.in. "Barwy czasu", "Exodus", "Słoneczny żal", "Bez maski", "W magii światła", "Galop światła" a także m.in. "Literaturę nowogrecką 1453-1983" i "Mity greckie" oraz dwie powieści "Greczynki" i "Niebieskooka Greczynka".
Był inicjatorem i organizatorem poznańskich Międzynarodowych Listopadów Poetyckich i współorganizatorem Międzynarodowych Festiwali Poetyckich w Grecji (Chalkida-Eubea).
Chadzinikolau był Honorowym Obywatelem greckiego miasta Chalkida oraz miast wielkopolskich: Poznania, Leszna, Gniezna, Piły, Konina.
Był laureatem wielu nagród, wśród nich: Ministra Kultury, im. J. Kasprowicza, im. Wł. Reymonta, im. Bohaterów Warszawy, Ministra Oświaty, Funduszu Literatury.
Był wielokrotnie odznaczany. Otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, odznaczenie Zasłużony dla Kultury Polskiej, Złoty Medal Aleksandra Wielkiego, Złotą Lirę Orfeusza, Laur Akropolu.
W 1997 roku przez International Biographical Center of Cambridge został uznany Międzynarodowym Człowiekiem Roku. W 2000 r. otrzymał Order Uśmiechu (UNICEF). W lutym 2002 r. został uhonorowany jako pierwszy pisarz polski Złotym Medalem Amerykańskiego Instytutu Kultury Polskiej w Miami (USA) za promowanie kultury polskiej w Grecji i greckiej w Polsce.
Z wielkim powodzeniem wydał w Grecji "Baśnie polskie" oraz wybory poezji noblistów - Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza. Na język polski przełożył m.in. światowy bestseller Nikosa Kazantzakisa "Grek Zorba". Szczytowym osiągnięciem jego wieloletniej pracy translatorskiej jest pierwszy w dziejach Polski przekład z języka starogreckiego "Iliady" (2001) i "Odysei" (2009) Homera.
"Był bardzo dobrym poetą. Stał się rdzennie poznański, mimo że przyjechał do Polski jako piętnastoletni grecki chłopiec. Ukochał nasz język i stał się najlepszym poznańskim poetą" - powiedział PAP poeta Ryszard Danecki, współorganizator Międzynarodowych Listopadów Poetyckich.
"Nie przypominam sobie, by jakikolwiek poeta grecki na obczyźnie osiągał takie szczyty maestrii poetyckiej jak Nikos Chadzinikolau. To twórca finezyjnych obrazów, bogatej metaforyki, harmonii +myślowidzenia+. Wizjoner" - tak o Chadzinikolau powiedział Noblista z 1979 roku Grek Odisseas Elitis.(PAP)
Lubimy czytać (książki Nikosa Chadzinikolau) http://lubimyczytac.pl/autor/11693/nikos-chadzinikolau
Gazeta.pl. FORUM:
http://forum.gazeta.pl/forum/w,67,102609525,102609525,Zmarl_poeta_Nikos_Chadzinikolau.html
EMPIK.com. Książki Nikosa Chadzinikolau:
Bliżej Grecji:
http://blizejgrecji.pl/newsy/zmarl-nikos-chadzinikolau
Dziennik łódzki: http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/182706,nikos-chadzinikolau-nie-zyje,id,t.html
__________________________________________________________
ZEBRANE I WYDANE WIERSZE NIKOSA CHADZINIKOLAU W PIĄTĄ ROCZNICĘ JEGO ŚMIERCI.
Danuta Bartosz
POSŁOWIE
CZAS JEST NIEŚMIERTELNY. TO MY UMIERAMY.
Zebrane wiersze Nikosa Chadzinikolau podążając śladami dwóch Ojczyzn, odnajdują własne, odciśnięte na ziemi ślady. Wzruszający zapis poetyckiego wędrowania. Za Norwidem powtórzę: z wszystkich rzeczy po nas zostanie tylko dobro i słowo. Tak, zostało dobro i słowo, zapisane w 1500 wierszach, w setkach przekładów, zapamiętanych i zarejestrowanych koncertach, setkach spotkań autorskich, w 239 książkach wydanych w Białej i Kolorowej serii literackiej i Poeticonie, w 30. Edycjach Międzynarodowego Listopada Poetyckiego, w ponad 25. latach pełnienia funkcji prezesa Związku Literatów Polskich Oddział w Poznaniu…
W pamięci powoli umierają nasze wspomnienia, chociaż ciepło rodzinnego domu czuje się przez całe życie, błogosławione miejsca pamięci dalekie, a jakże bliskie. Czas więc zatoczyć jeszcze jeden krąg, sięgnąć do beztroskiego tętna życia, które później z nas tak okrutnie zakpi odbierając nam to, co najdroższe. Rana po stracie Ojca jest ciągle otwarta.
Przepisując wiersze z kilkudziesięciu tomów, układając je w kolorową mapę ziemi od Olimpu i Morza Śródziemnego do Bałtyku i Tatr - Ares, syn nieżyjącego poety Nikosa Chadzinikolau, zapragnął ponownie przejść z Ojcem przez życie domowego ogniska. Znowu, zanurzyć się w Jego głębi. Jeszcze raz dotknąć utraconych przestrzeni, może i łzę radości, ofiarowując najpiękniejsze uczucia, pozostają w nas niepojęte i wciąż nierozpoznawalne. Tę wędrówkę może nam podarować Artysta z najczulszym sercem, dotykając naszej codzienności, ocalając w niej świat marzeń, nieustannie wędrując ku granicom nieprzemijającego dobra na 1500 stron zbioru.
A drzewa… zaszumią i pokłonią się raz jeszcze melodią dziękczynienia za DAR ŻYCIA NIKOSA i pozostawionego JEGO SłOWA..
Wiatr błądzi we wspomnieniach dotykając najczulszych strun relacji ojca i syna, a także czytelniczego zamyślenia. Prowadzi nas najgłębszym nurtem kontemplacji, bez niej poetyckie wersy wietrzeją.
… My otuleni pogodną pieśnią
szukaliśmy strun naszych serc…
(Nikos Chadzinikolau)
Wiersz nie zmusi do tego, by kochać innych, może jednak sprawić, by każdy czuł się kochanym.
Ares - przybliżając swojego wielkiego Ojca, uwięziony we wspomnieniach, szuka okna. Jeszcze raz otworzy je i wysypie wiersze Ojca. Niech trafią pod strzechy, wszak niosą pokorę nadziei. Wypełnione światłem i tęsknotą do ludzkiego serca, aby w nim złożyć największy dar miłości: siebie.
Istnieje tylko to, co naprawdę kochamy (Nikos Chadzinikolau)
Kim jest ojciec dla syna, skoro pamięć wciąż szuka jego śladów i słucha podpowiedzi jego szeptu. Jakiego rodzaju są to więzi, gdy czas na brzegu pamięci ich nie rozrywa, tylko zacieśnia modlitwą, najczystszym źródłem poetyckiej mocy.
Ojciec miał własne marzenia, żył dla syna, oddał mu się cały. Totus Tuus na dzień dobry i dobranoc miłości wyznanie. Synowi dawał światło na drodze, ustawiał drogowskazy dokąd iść dalej, układał nuty w muzyce syna. Prowadził go swoimi ścieżkami:
… I niech nie mówią,
że światło jest fatamorganą.
Światło jest w nas…
Jak zmierzyć się z geniuszem ojca? Jak utrwalić Jego zamysł i przesłanie?
Obok wybitności był także zwykłym człowiekiem, nie wszystkie Jego marzenia spełnione.
POWRÓT
Nie dziw się,
że w moich wierszach
słoneczny żal.
Powracam do dźwięków
z dzieciństwa,
do niknącej rzeki.
Ikar
dał mi swoje marzenia,
Syzyf
ciężki głaz.
Miłość syna do ojca, jej trwanie, sycone wdzięcznością, szacunkiem i podziwem
na moment nie pozwolą oderwać się od Jego wielkości. W dziedzictwie dwóch Ojczyzn Polski i Grecji zapisał się wielkimi brylantowymi wersami. Jak mu dorównać, podziękować za schedę miłości, którą synowi w wierszach zostawił?
Niebo ma kolor twoich oczu,
bliski jak kareta niebieska
w Pireusie, jak łódź,
która płynie po zatoce sarońskiej.
Zostawiam ci, mała Artemido,
morze koloru twojej kredki.
Rysuj błękitne niebo i morze,
Figlarne w świetle,
pokorne o zmierzchu.
Niech czas łasi się
cieniem niebieskim,
gdy mnie nie będzie,
albo gdy będę wszędzie,
w łoskocie słów niebieskich.
Ignorując ulotny czas, złączeni wspólnym duchem, na strunach serc ojciec i syn ciągle grają tę samą suitę egejską. Wzruszający jej zapis, łaska wyciszenia. Dar to szczególny. Słucham fortepianowej wirtuozerii po kilka razy dziennie. Uczę się Grecji.
Rzeko życia Nikosa, głęboka nad przepaściami, cicha ścieżyno wśród odgłosów ptasich i toni leśnej, płyniesz we mnie, rzeźbisz drogę mego serca.
Nikos Chadzinikolau od pięciu lat nie żyje. Jego wiersze wiatr roznosi w liściach na nasze podwórka. Ognisko pamięci ma coraz większy płomień, chociaż w lustrze czasu zamazują się twarze. Więź ojca z synem głęboka, z serca do serca, oddana w nieskończoność.
Ares jest z Nim wszędzie, w poezji dedykowanej Ojcu, w preludiach, miniaturach fortepianowych, rapsodiach greckich, koncercie Tribute to Nikos Chadzinikolau - muzyce dla Ojca, w każdej myśli biegnącej do Ojca, w zebranych wierszach Ojca, w Kapitule Ojca, bo im. Nikosa Chadzinikolau…
Nie da się tych dwóch ogniw rozerwać.
Czy można rozłączyć Matkę i Syna w obrazie Piety trzymającej w ramionach Jego Święte Ciało? Miłość w tym obrazie ma wymiar nieskończony.
Miłość między ojcem a synem także. Jej korzenie zakopane głęboko w grobie, wciąż tulą w ramionach.
Samotność syna, jęk zranionego w locie ptaka…
Ares opanował sztukę bólu i tęsknoty. Już wie, są miarą człowieka.
Tatusiu – powiedział syn w słoneczne południe –
gdy urosnę,
wejdę w twój cień.
Ty będziesz miał laskę.
Tatusiu – powiedział syn nad morzem –
gdy urosnę,
zaśpiewam tak wysoko,
że z drugiego brzegu usłyszysz.
Słuchaj Go Aresie, wracaj do Niego jakbyś był synem marnotrawnym, graj i tańcz z Nim Zorbę. Na drugim brzegu błękitu On cię słyszy. Kładąc dłoń na Twoje ramię zawiruje dookoła… I tylko metrum sirtaki przyspieszeniem serca.
Nic więcej…
W linii genealogicznej sirtaki, tańcu Nikosa, kolejne otwarte ramiona…
Nikos CHADZINIKOLAU- WIERSZE ZEBRANE 1961 – 2009.
Na okładce zdjęcie – Ares Chadzinikolau
Grafiki tytułowe – Józef Petruk
Projekt okładki i skład komputerowy
Poznań 2014
Printed in Poland
Biała i Kolorowa Seria Poetycka „Poeticon” pod redakcją Aresa Chadzinikolau nr239
nr ISBN 978-83-61335-12-2